Kamuya ait taşınmazlarda Ecrimisil
Bir önceki yazımızda Ecrimisil yada diğer adıyla Haksız İşgal Tazminatı olarak da bilinen hukuki bir konuyu sizlerle paylaşmıştık.Ecrimisil konusu oldukça kapsamlı olduğundan ve özel mülkiyete tabi taşınmazlar ile kamuya ait taşınmazlar ayrımına tabi tutulduğundan bir önceki yazımızda özel mülkiyete tabi taşınmazlarda ecrimisil konusunu ele almıştık.Bu yazımızda ise sütunumuzun elverdiği ölçülerde kamuya ait taşınmazlarda ecrimisil konusunu ele alacağız.
Ecrimisil taşınmaz malikinin yada (haklı) zilyedin rızası olmaksızın taşınmazın işgal edilmesi nedeniyle işgal edenin (fuzuli şagil) ödeyeceği tazminatın adıdır.Taşınmazı haksız olarak işgal eden zilyet, fuzuli şagil olarak adlandırılmaktadır.Görüldüğü üzere ecrimisil hukuka aykırı eylemi gerçekleştiren işgalciden talep edilen bir haksız fiil tazminatı niteliğindedir.
Ecrimisil uygulaması hususunda kamu taşınmazları bakımından 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile söz konusu kanuna istinaden hazırlanmış olan Hazine Taşınmalarının İdaresi Hakkında Yönetmelik uygulanmaktadır.2886 sayılı yasanın 75. maddesinde Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek veya tüzel kişiler tarafından işgali üzerine, işgalciden ecrimisil isteneceği belirtilmiştir.Fuzuli şagilden ecrimisil talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı herhangi bir zarara uğramış olması gerekmediği gibi, işgalcinin herhangi bir kusuru da aranmaz.Bunların yanı sıra ecrimisil isteyebilmek için taşınmazın kamu taşınmazı olması ve ortada izinsiz bir işgalin veya tasarrufun bulunması gerekmektedir.Ecrimisilin tespit ve tahsilinde idari ve adli olmak üzere iki yol vardır.Adli yolun uygulanırlığı İdare tarafından pek başvurulmayan bir yöntemdir.Bu nedenle adli yolu izah etmeyeceğiz.
İdari yoldan tespit ve tahsilde 2886 sayılı yasa hükümlerinden yararlanılır.Söz konusu kanun uyarınca, fuzuli şagilden, komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisil istenir.Ancak ecrimisil fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmez ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.Ecrimisil tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına, işgalcinin kusuruna, taşınmazın işgalci tarafından ne amaçla kullanıldığına bakılmaz.Ecrimisilin tespit ve takdirinde önemli olan İdarenin bu taşınmazdan işgalden önceki haliyle elde edebileceği muhtemel gelirin esas alınmasıdır.Ecrimisilin tespitinde başta aynı yerde bulunan emsal nitelikteki kira bedelleri veya ecrimisiller ile birlikte işgalli yerin değerini etkileyebilecek diğer tüm unsurlar dikkate alınır.Kiraya verilen taşınmazlarda sözleşmenin bitiminden sonra kullanımın devam etmesi halinde, sözleşmede aksine başkaca bir hüküm yoksa işgalciden ecrimisil istenir.Ecrimisil belirlendikten sonra ecrimisil ihbarnamesi düzenlenerek fuzuli şagile gönderilir.Rızaen ödenmeyen ecrimisil 6183 sayılı yasaya göre tahsil edilir.Ecrimisilin tahsil edilmesi, işgalciye taşınmazı kullanmaya devam etme hakkını vermez.
Burada sütunumuza sığmadığından ecrimisil ihbarnamesine karşı başvurulabilecek hukuki yollardan ayrıntılarıyla bahsetmeyeceğiz.Ancak önemle belirtelim ki ecrimisil ihbarnamesine karşı dava İdare Mahkemesine açılır.Dava açma süresi ecrimisil ihbarnamesinin tebliği tarihinden itibaren 60 gündür.Fuzuli şagil, burada, ecrimisil ihbarnamesine karşı yürütmenin durdurulması talepli iptal davası açacaktır.Yargılama bakımından işgalin gerçekleşip gerçekleşmediği ve ecrimisil bedeli, dosya mahkemece bilirkişiye tevdi edilerek belirlenecektir.Ecrimisil ihbarnamesine karşı dava açılması Mahkemece yürütmenin durdurulması kararı verilmediği müddetçe ecrimisilin tahsilini durdurmamaktadır.
Danıştay, ecrimisil hususunda Borçlar Kanununda belirtilen 10 yıllık genel zamanaşımı süresini dikkate almaktadır.İdare tarafından fuzuli şagilin tespit edildiği tarihten geriye doğru 10 yıllık zamanaşımı süresinin uygulanacağı Danıştay İçtihatları ile açıkça işlerlik kazanmıştır.Bu süre tahakkuk zamanaşımıdır.Ecrimisil 10 yıl geriye dönük olarak tespit edilmekle birlikte, ecrimisilin tahsil zamanaşımı 6183 sayılı yasa uyarınca 5 yıldır.