AB’ye uyum için çıkarılan 1 Haziran 2005’ten bu yana uygulanan Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK), tutukluluk süresini sınırlayan ve tutuklulukta geçecek azami süreyi düzenleyen 102. maddesinin yürürlüğe girmesi 31 Aralık 2010’a ertelenmişti. Maddenin yürürlüğe girmesiyle, Poyraz ve Tekin başta olmak üzere Ergenekon tutukluları ve Danıştay saldırısı davası sanıklarının tahliye edileceği iddia ediliyor. Ağır cezada yargılanan Ergenekon ve Balyoz tutuklularının yargılaması sürerken, cezaevinde 3 yıllarını doldurunca, hüküm verilmese bile haklarında başka bir tutuklama kararı da yoksa serbest kalacakları savunuluyor.

Normal suçlarda ise toplam 1.5 yıllık tutuklama süresini dolduranların otomatik tahliye edilecekleri bildirildi. Cezaevlerinde 30 Eylül itibarıyla 120 bin 360 hükümlü ve tutuklu var. Mahkûmlardan 63 bin 548’i hükümlü, 56 bin 812’si ise tutuklu.

O madde

5 yıl rötarlı yürürlüğe giren ve yılbaşında otomatik tahliye rüzgarı estirecek CMK’nın 102’nci maddesindeki bu düzenleme şöyle: “Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde tutukluluk süresi en çok bir yıldır. Ancak bu süre, zorunlu hallerde gerekçeleri gösterilerek 6 ay daha uzatılabilir. Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde, tutukluluk süresi en çok iki yıldır. Bu süre, zorunlu hallerde, gerekçesi gösterilerek uzatılabilir; uzatma süresi toplam üç yılı geçemez. Maddede öngörülen uzatma kararları, Cumhuriyet savcısının, şüpheli veya sanık ile müdafiinin görüşleri alındıktan sonra verilir.”

Tutuklamalar nasıl kalkacak

Düzenlemenin 31 Aralık 2010’da yürürlüğe girmesiyle, cezaevinde “azami süreyi” dolduranların tutukluluk hali kendiliğinden son bulacak. Yargılama makamları sürenin dolduğunu tespit edecek ve zorunlu olarak tahliye kararı verilecek. Tespit hükmünü ve tahliye kararını soruşturmada sulh ceza hâkimi, kovuşturmada henüz hüküm verilmedi ise mahkeme, (heyet halinde görev yapan mahkemelerde heyetin o an toplanması mümkün değilse CMK md. 108 uyarınca mahkeme başkanı veya üyesi), istinaf yargılamasına başlanmışsa bölge adliye mahkemesi, dosya temyiz mahkemesindeyse Yargıtay’ın ilgili dairesi veya Ceza Genel Kurulu verecek.

Ne kadar zamandır içerideler

- Yazar Ergün Poyraz 27 Temmuz 2007’de tutuklandı. Yaklaşık 3 yıldır cezaevinde.
- Emekli Yüzbaşı Muzaffer Tekin 19 Haziran 2007’de tutuklandı.
- Emekli Tuğgeneral Veli Küçük ve avukat Kemal Kerinçsiz 26 Ocak 2008’de tutuklandı.
- Doğu Perinçek 21 Mart 2008’de tutuklandı.
- Gazeteci Tuncay Özkan 27 Eylül 2008’de tutuklandı.
- Başkent Üniversitesi Rektörü Mehmet Haberal 17 Nisan 2009’da tutuklandı.
- Gazeteci Mustafa Balbay 1 Temmuz 2008’de tutuklandı, 5 Temmuz’da serbest bırakıldı. 6 Mart 2009’da tekrar tutuklanarak cezaevine konuldu.
- Ergenekon davasıyla birleştirilen Danıştay davası sanıkları avukat Alparslan Arslan, Osman Yıldırım, Tekin İrşi, İsmail Sağır 21 Mayıs 2006’dan bu yana tutuklu.

Hukukçular bölündü

Özel yetkili mahkemelerde yargılanan sanıkların azami tutukluluk süresi hukukçuları böldü.

Prof. Dr. Durmuş Tezcan (İstanbul Kültür Üniversitesi): Ağır cezalık suçlarda tutuklulukta geçecek süre 2+3 toplam 5 yıldır. Bu süre, özel yetkili mahkemelerdeki davalar yönünden 2 katı olarak uygulanacak. Örgütlü suçlarda tutukluluk süresi 10 yıla kadar çıkartılacak. Bu durumun, AİHS’nin ihlali olacağını baştan beri söylüyoruz. Ancak mevzuat böyle.

Avukat Mehmet Cengiz (Doğu Perinçek’in avukatı): CMK uyarınca özel yetkili mahkemelerin görev alanına giren suçlarda tutuklulukta geçecek süre iki katı olarak uygulanacak. Tutukluluk süresi 2x2=4 yıla yükselecek. Ergenekon davasında 4 yılı dolduranlar tahliye edilecek.

Avukat Hüseyin Buzoğlu: (Ergün Poyraz’ın avukatı): 102. maddenin yürürlüğe girmesiyle, müvekkilimle birlikte tutuklulukta üç yılı dolduran Ergenekon sanıklarının durumu mahkemece resen değerlendirilip, tahliyelerine karar verilir. Talepte bulunmamıza gerek yok. Ama müvekkilim bu düzenlemeden bağımsız zaten tahliye edilmelidir. Hakkında somut bir kanıt gösterilmedi.