Yeni nesil ,yeni konuşma tarzı

Liseliler, müzik ve giyim tercihlerinin yanı sıra kendi dilini de oluşturdu. Gençlerde özellikle de kızlarda artık ünlü harflerin kullanılmadığı internet dili hâkim. Facebook, Twitter, MSN ve kısa mesajlar hayatımızda farklı ifadeleri de ortaya çıkardı. Kesmeler, kısaltmalar, yüklemsiz cümleler ya da yarı Türkçe yarı İngilizce kurulmaya çalışılan cümlecikler. 'Ciks olmak' yakışmak anlamına gelirken 'pampa' en yakın arkadaşı niteliyor. 'Stayla', 'haci', 'artiz', 'amip', 'mal', 'aşkitom', 'aşkem', 'apaçi', 'duygusal ergen', 'atar yapmak', 'gideri olmak' ve daha niceleri. Gençlerle sağlıklı bir iletişim kurabilmek için bu hitap şekillerini mutlaka bilmek gerekiyor. Bu lisanı kullanmayan veya bilmeyen ise gençlerin deyimiyle 'apaçi', 'koyun' oluyor.

Lise 1'e giden 4 kişilik bir kız grubu. Bir kafede oturmuşlar, bir yandan fast food yiyecekler yeniliyor diğer yandan muhabbet ediliyor. Sesleri o kadar yüksek ki kafenin her yerinden duyuluyor. İçlerinden biri yanındakine sürekli 'pampa' diğeri ise ona 'amip' diye karşılık veriyor. Konuşmalar esnasında hiç duymadığımız kelimeler havada uçuşuyor. Bazılarının ne manaya geldiğini tahmin etsek de kimi sözcüklere akıl yürütemiyoruz. Örneğin stayla. Daha sonradan öğrendiğimiz 'Ezik, sefil' anlamına gelen stayla'yı kız öğrencilere soruyoruz. 'Bunu nasıl bilmez?' yüz ifadesiyle şaşkın şaşkın birbirlerine bakıyorlar. Yanlarına oturuyoruz. Tanışıyoruz isimlerini söylüyorlar. Ebru, Tuğba, Elif ve E.Y. Acaba E.Y. liseli dilinde ne demek diye yine düşünmeye başlıyoruz. E.Y., Esra Yıldırım demek. Esra, ad ve soy ismini her zaman kısaltarak söylüyormuş. "Niçin bu şekilde kullanıyorsun?" sorusuna "İsmimin tamamı çok uzun. E.Y. daha çok hoşuma gidiyor, hem de daha havalı. Artık arkadaşlarım da bana bu şekilde hitap ediyor, onlar da alıştı." cevabını veriyor. Sadece Esra değil, okul ve çevresindeki birçok arkadaşı da isimlerinin sadece baş harflerini kullanıyormuş.

Yine bir arkadaş ortamı. Bu sefer kafe değil ev. Bir yandan ders çalışan diğer yandan birbirlerine değişik şekilde hitap eden liseli kızları gözlemliyoruz. En çok kullandıkları kelime 'aşkem'. Birbirlerine bu şekilde sesleniyorlar. 'Aşkem' aşkım sözcüğünden türetilmiş. Onlar, "Kelimelere devrim geçirtiyoruz. Harf değişikliği yaşayan kelime kulağa daha hoş geliyor." diyor.

Gençlerin kendi dillerini oluşturmasındaki en büyük etken ise Facebook ve diziler. Gençler, sosyal paylaşım sitelerinde kelimeleri kısaltıyor, ünlü harfleri kullanmıyor. Ayrıca sanal ortamda paylaştıkları videolardan yeni yeni sözcükler öğreniyorlar. Dizilerde fenomen haline gelen karakterlerin sözlerini de günlük yaşamlarına aktarıyorlar. Bu dili öğrenmeyen, bilmeyen gençler ise küçük görülüyor. Üst sınıfındaki bir kişiyle konuşurken 'atar yapmak' kelimesinin anlamını bilmeyen ve "O ne demek?" diyen Eda, şöyle konuşuyor: "Bunu da mı bilmiyorsun?" diye alaycı bir bakış fırlattı. Beni ezdi. O gün yerin dibini girdim. Liseliysen bu dili bilmek zorundasın. Yoksa 'koyun', 'apaçi' derler. Öte yandan gençlerin aralarında kullandıkları dil her hafta değişiyor. Bazı sözcükler popülerliğini yitirirken diğer bir kelime o haftaya damgasını vuruyor. Liseli kızlar arasında bu hafta 'aşkom', 'kalp yağsın sana' moda.

Gençler bu dili sınavlarda dahi kullanılıyor

Gençlerin dili, günlük konuşmalarına o kadar yansıyor ki nerde, kime, nasıl hitap ettiklerinin farkına bile varmıyorlar. Sosyal paylaşım sitelerinde 'Ok', 'ok by', 'haci' terimlerini sıklıkla yazan gençler, günlük dillerinde de anne babalarıyla bu şekilde konuşuyor. Kimi ebeveyn bu duruma alışmış. Gençlerin dili, derslere de aksediyor. Birçok liseli, farkında olmadan sınav kağıtlarına da o şekilde yazıyor. 22 yıllık edebiyat öğretmeni Veysel Cüvelek, öğrencilerin kelimeleri yazarken ünlü harfleri kullanmayı unuttuklarını söylüyor. Gençlerin daha hızlı iletişim kurmak için bu yöntemi kullandıklarını belirten Cüvelek, gençlerin akranları haricindeki kişilerin anlamadığı ve farklı sözcüklerle konuştuklarını ve yazdıklarını ifade ediyor.Edebiyat öğretmeni Gönül Ulu ise öğrencilerin sıklıkla 'g' yerine 'q'yu ve gülümsemeyi simgeleyen 'xI)é' işaretini kullandıklarını belirtiyor.

Liseli sözlüğü

Oki: Tamam

Ok: Okey

Manyak olmak: Çok güzel

Otlamak: Ders çalışmak

Atar yapmak: Tavır

Kop gel: Düz gitmek

Mal: Hayvan

Apaçi: Ortama aykırı kişi

Cadde kızı: Süslü

Tikican-Mikican: Konuşma ve giyim tarzıyla farklı olan

Bb: Bay bay

Hg: Hoş gelmek