Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Türkiye'nin Rusya'dan aldığı S-400 füze sistemleri nedeniyle uzun süredir tartışılan Türkiye'ye yaptırım uygulama kararını aldı. Kararın ABD'de başkan değişimi sırasında alınması dikkat çekti. Seçimi kaybeden Donald Trump'in görevi teslim etmeden bu kararın alınması yeni seçilen başkanın Türkiye'ye karşı güçünü artırmak için yaptığı konuşuluyor.
ABD'nin aldığı karara karşı Türkiye'den de çok sert tepkiler yükseldi. Hem iktidar, hem muhalefet tarafı ABD'yi sert bir dille kınadı. ABD'nin NATO üyesi Türkiye'ye böyle bir yaptırım uygulaması kınandı.
Yaptırımların hedefindeki Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, Hürriyet Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Hakan'ın CNN Türk'te yayınlanan Tarafsız Bölge programına özel açıklamalarda bulundu. Demir, yaptırımların Türkiye'yi etkilemeyeceğini vurguladı. Skandal kararın ardından ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, "Türkiye'yi bir an önce ABD ile koordinasyon içinde S-400 sorununu çözmeye davet ediyorum" mesajı yayınladı. Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da ABD'nin aldığı kararı "uluslararası hukuka karşı kibirli tutum" olarak nitelendirdi.
Karar nasıl alındı?
ABD, CAATSA kapsamında Türkiye'ye sınırlı bir şekilde yaptırım uygulama kararı aldı. Yaptırımın detaylarını bilen ABD'li bir yetkili Financial Times'a açıklama yaptı ve "Yaptırımlar ABD ve Türkiye ordusunun ilişkisine zarar vermemek için incelikle tasarlandı" dedi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın görev süresinin dolmasına çok kısa bir süre kala Ankara-Washington hattında tansiyonu yükseltecek bir gelişme yaşandı… ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırım Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında Türkiye’ye yaptırım uygulamasının detayları ortaya çıkmaya başlıyor.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, yaptırımları açıklamış ve SSB Başkanı İsmail Demir ile birlikte üç yetkilinin varlıklarını dondurma, vize yasağı getirmesi uluslararası kamuoyunda “hafif bir yaptırım” yorumlarının yapılmasına neden oldu.
ABD Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Güvenlik ve Silahlanmayı Önleme Müsteşar Yardımcısı Christopher Ford, SSB'ye yönelik yaptırımların, başkanlığa "ABD'nin ürün ve teknolojileri için ihracat lisansı ve yetkilerinin verilmesinin yasaklandığını" kaydetti.
Ford, ABD mali kuruluşlarından 12 aylık vadede SSB'ye 10 milyon dolardan fazla kredi tedarik edilmesinin yasaklandığını, İhracat İthalat Bankasının (ExIm Bank) SSB'ye kredi desteğinin kesildiğini ve uluslararası mali kuruluşların da kredi vermesinin engelleneceğini ifade etti.
Ford, yaptırımların son zamanlarda Avrupa Birliği Zirvesinde görüşülen yaptırımlarla bir ilgisinin olmadığını ve sadece Türkiye'nin S-400 alımına ilişkin olduğunu kaydetti.
“TÜRKİYE’YE ZARAR VERMEMEK İÇİN…”
İngiltere’nin saygın gazetelerinden Financial Times’a konuşan ve konuyla ilgili bağlantısı ve bilgisi olan bir yetkili yaptırımın detaylarını anlattı. İsmini açıklamak istemeyen yetkili, “Yaptırımlar ABD ve Türkiye ordularının bağlarına zarar vermekten kaçınmak için incelikle tasarlandı” dedi. Financial Times, yaptırımın hafif gözükmesine rağmen NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahip ülkesi olan Türkiye’ye zarar verebileceğini dile getirirken, “SSB’nin Türkiye savunma sistemleri geliştirme ve üretim sürecindeki kritik rolü nedeniyle bu yaptırım kararı Türk savuma endüstrisine zarar verebilir” yorumunu yaptı.
Yaptırım kararı sonrasında Pentagon bir açıklama yayınladı. Pentagon, “Türkiye önemli ve değerli bir NATO müttefikimiz fakat bu sorun ikili ilişkilerin gelişmesi için çok büyük bir bariyer oluyor” açıklamasını yaptı. Financial Times, “Yaptırımlar göreceli olarak hafif olsa da ABD’nin NATO müttefikine uyguladığı yaptırım kararı Türkiye ile geleneksel batı partnerleri arasındaki gerilimi gözler önüne seriyor” ifadesini kullandı.
