Ankara, 1 Aralık () - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kuru kayısı, mandalina ve portakal gibi bazı ürünlerde üretici ile market fiyatları arasında 3.5 ile 4 kat fark olduğunu belirtti. Bayraktar, Kasım ayında fiyatı en fazla artan ürünün patates, en fazla düşen ürün karnabahar olduğunu açıkladı.
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Kasım ayı üretici-market fiyatlarını değerlendirdiği açıklamasında markette 37 üründen 18’nde, üreticide 33 üründen 20’sinde fiyatların azaldığını veya artmadığını, markette 19, üreticide ise 13 üründe fiyatların arttığını söyledi. Bayraktar, hem market hem de üreticide Kasım ayında fiyatı en fazla artan ürünün patates, en fazla düşen ürün karnabahar olduğunu belirtti.
Şemsi Bayraktar, açıklamasında, Kasım ayında market fiyatlarında maydanoz, kuru kayısı, zeytinyağı ve toz şeker fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşü yüzde 36.13 oran ile en fazla karnabaharda meydana geldiğini belirtti.
Bayraktar’ın açıklamasına göre fiyatı düşen ürünler ve oranları şöyle: Limon yüzde 27.16, pırasa yüzde 15.53, domates yüzde 14.84, salatalık yüzde 14.42, ıspanak yüzde 12.60, lahana yüzde 12.09, patlıcan yüzde 11.70, iç fındık yüzde 10.31
Bayraktar, markette en fazla fiyat artışının yüzde 26.41 ile patateste olduğuna dikkat çektiği açıklamasında diğer fiyatı artan ürünleri de şöyle sıraladı:
Kuru üzüm yüzde 25.31, yeşil soğan yüzde 25.28, nohut yüzde 12.70, yumurta yüzde 10.48
Üretici fiyatlarındaki değişim
Üretici fiyatlarında Kasım ayında marul, maydanoz, mandalina, limon, kuru kayısı, kuru incir ve sütte değişim meydana gelmezken, karnabahar yüzde 30.16 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürün olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 22.22 ile lahana, yüzde 12.41 ile kuru soğan, yüzde 10.67 ile salatalık takip etti.
Kasım ayında üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 80 ile patateste görüldü.
Bu ürünü yüzde 26.13 ile yumurta, yüzde 24.07 ile elma, yüzde 14.93 ile yeşil mercimek, yüzde 13.11 ile nohut, yüzde 10.53 ile kabak, yüzde 10 ile zeytinyağı izledi.”
Üretici market fiyat farkı
Kasım ayında üretici ve market fiyatları arasındaki farkın, Ekim ayına göre yüzde 2.85 düzeyinde azalsa da devam ettiğine, TZOB tarafından izlenen 34 üründe Kasım ayında ortalama yüzde 189.15 fiyat farkı görüldüğüne dikkati çeken Bayraktar, bu rakamın Eylül ayında 30 üründe yüzde 185.90, Ekim ayında 34 üründe yüzde 194.69 düzeyinde gerçekleştiğini hatırlattı.
Üretici ve market arasındaki fiyat farkının Kasım ayında en fazla kuru kayısı, mandalina, portakal, lahana, elma ve kuru soğanda yaşandığını bildiren Bayraktar, şöyle devam etti:
“Üretici ve market arasındaki fiyat farkı, kuru kayısıda yüzde 398.33 oldu. Kuru kayısından sonra fiyat farkı sırasıyla mandalinada yüzde 366.91, portakalda yüzde 344, lahanada yüzde 329.52, elmada yüzde 281.72, kuru soğanda yüzde 275.11, kabakta yüzde 260.71, kuru üzümde yüzde 259.52, kuru incir yüzde 253.08’i buldu.
Kuru kayısı 5 kat, mandalina 4.7 kat, portakal 4.4 kat, lahana 4.3 kat, elma ve kuru soğan 3.8 kat, kabak ve kuru üzüm 3.6, kuru incir 3.5 kata tüketiciye satıldı.”
Fiyat değişimlerinin nedenleri
Kasım ayında fiyatı en çok artan patatesle ilgili olarak “Ekim ayında bir kilogram patates 25 kuruşa ancak satılabildi. Kasım’da İç Anadolu’daki patates hasadının tamamlandı ve fiyatlar 45 kuruşa çıktı. Fiyatı artsa da bir kilogram patatesin üretim maliyeti 40-50 kuruştur. Üretim ve fiyatta istikrarın sağlanabilmesi için patateste üretim planlaması yapılmalıdır” dilen Bayraktar, diğer fiyatı artan ürünlerle ilgili şöyle dedi:
“Üreticilerimiz elmanın kilogramını Temmuzda 60, Ağustosayında 83 kuruşa, Eylül ayında 73 kuruşa ve Ekim ayında 54 kuruşa satmıştır. 2016 hasat sezonu ortalaması 67 kuruştur. Hali hazırda tüccarlar tarafından buzhaneden çıkarılarak piyasaya sürülen elmanın kilogram fiyatı 1 lira 3 kuruş olarak gerçekleşmektedir.
Üzerinde önemle durulması gereken bir ürün grubumuz da baklagillerdir. Nohut fiyatlarında sadece ülkemizde değil tüm dünyada bir artış yaşandı.
Üretimden vazgeçen üreticilerin yeniden baklagil üretime yönlenebilmesi için 2014 yılında kilogramda 10 kuruştan 20 kuruşa, 2016 yılında 30 kuruşa çıkarılan prim desteğinin artarak devam etmesi gerekmektedir.
Fiyatı düşen ürünler
Kasım ayında en fazla fiyat düşüşünün karnabaharda meydana geldiğini, ürün arzındaki yoğunlaşmayla birlikte karnabaharda fiyatların gerilediğini vurgulayan Bayraktar, “lahana, pırasa, ıspanakta da benzer durum söz konusu olup, hasat edilen ürün miktarındaki artış, fiyatlarda düşüşe yol açmıştır” dedi.
