Okulların yarıyıl tatiline girmesiyle birlikte kayak merkezlerine ve kayak sporuna olan ilgi de artış gösteriyor. Dikkat edilmediği zaman hem acemi hem de usta kayakçıların ciddi sakatlanmalar yaşayabileceğini dile getiren Memorial Ataşehir Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Haldun Orhun, kayak yaparken dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi. Orhun, kayak sporuna meraklı olanların bu sporu daha rahat ve sakatlanmadan yapabilmeleri için ön hazırlık yapmanın önemine dikkat çekti.
KAYAĞA 2 AY ÖNCE HAZIRLANMAYA BAŞLAYIN
Kayak yapmaya başlamadan önce 2 aylık bir hazırlık sürecinden geçilmesi gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Haldun Orhun, “Kayak sporunda alt ekstremite denilen bacak kaslarının, bel ve sırt kaslarının düzenli egzersizle güçlendirilmesi gerekiyor. Özellikle üst bacak kaslarının bu spor için çok iyi egzersize edilmesi gerekir. Kayak sporuna başlamadan 2 ay önce bu güçlendirmeler yapılmazsa, çok ciddi sakatlanmalar yaşanabiliyor” dedi.
KENDİ KAYAK AYAKKABINIZI KULLANIN
Kayak yaparken mümkün olduğunca kişinin kendi ekipmanlarını kullanması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Orhun, “İlk başlarda kayak olmasa bile kayak ayakkabısının satın alınması yaşanabilecek sakatlanmaların önüne geçebiliyor. Kayak ayakkabısının için de bulunan ve kullanan kişinin ayağına göre şekil alan poliüretan kılıf, kiralık ayakkabılarda aşırır kullanmaya ve farklı ayak anatomisine bağlı deforme oluyor ve özelliğini kaybediyor. Ayakkabının iç dizaynı ayağın şeklini alamadığı için ayak, ayakkabı içerisinde gevşek olarak hareket ediyor ve özellikle ayak ve ayak bileğinde sakatlanmalara zemin hazırlayabiliyor. Kayak sporunda ilerlendikçe bütün malzemelerin kişiye özel olması önemlidir” diye konuştu.
AYAKKABINIZI USTALIK DERECENİZE GÖRE BAĞLAYIN
Kullanılan kayak ayakkabıları kadar ayakkabının kayağa bağlanmasının da önemli olduğunu ifade eden Prof. Dr. Orhun, ayakkabıyı kayağa bağlayan sisteminin gücünün, kişinin kayak yapabilirliğiyle orantılı olarak sıkıştırılması veya gevşetilmesi gerektiğini söyledi.
Orhun, ayakkabının kayağa çok sıkı bağlanması halinde düşmelerde kayağın ayakkabıyı bırakmayarak kırıklara yol açabileceğini hatırlattı. Özelikle kayağa yeni başlayan kişilerin daha dikkat olması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Haldun Orhun, “Acemiler çok düşebildiği için gevşek ayarda bir bağlamayla kayağın ayakkabıyı bırakmasının sağlanması gerekir. Bununla birlikte ayak ayakkabıya iyi oturmalıdır. Ayakkabının içinde ayağın ileri geri hareket etmesi ciddi sakatlanmalara neden olabilir” ifadelerini kullandı.
UZUN SÜRE KAYAK YAPMAK RİSK OLUŞTURUYOR
Amatör kayakçıların genellikle belli sürelerde kayak yaptıkları için zamanı geniş kullanmak istediklerini söyleyen Prof. Dr. Haldun Orhun, “Kayak sporuna sabah erken saatlerde başlayıp akşam pistler kapanana kadar kaymak sakatlanmalara zemin hazırlıyor. Sabah pistler açılır açılmaz kayağa başlanmamalıdır. Geceden kalan zemindeki buzlanmaların kısmen kaybolmasına zaman tanınmalıdır. Özellikle saat 15.00’den sonra zeminin buzlanması ve bacakların yorgunluğu nedeniyle kas kontrolünün yeterli olmaması nedeniyle kayaklar düzgün tutulamaz ve düşmelerle sakatlıklar ortaya çıkar. Kayak pistlerindeki sakatlanmaların birçoğu uzun süreli kaymalara bağlı olarak saat 15.00’dan sonra ortaya çıkar. Mümkünse kayak sporu bu saatlerden sonra yapılmamalıdır” dedi.
Ağaçlık bölgelerde zeminin yeterince ezilmediği ve bol kar olduğu için bu bölgelere girilmemesi gerektiğini hatırlatan Haldun Orhun, bol kar kayağı olmadığı durumlarda bu bölgelerde kaymanın ciddi riskleri beraberinde getirebileceğini belirtti. Bol karlı alanda kayarken kayak kontrolünü sağlamanın zor olduğunu söyleyen Orhun, “Heyecan için ağaçların arasında kayarken, karın içinde görülmeyen kayağın takılmasına neden olabilecek ağaç dalları tehlike kaynağı olabilir. Bol kar olan bölgelerde kayakların kara gömülmesi durumunda vücut öne doğru düşerek baş bölgesi karın için gömülebilir. Yardım edecek kimsenin bulunmadığı durumlarda kara gömülme sonucu doğrulma mümkün olamayabilir ve boğulma riskini ortaya çıkarır” diye konuştu.
YUMURTA VEYA ÇİKOLATA TÜKETİN
Zor ve enerji gerektiren bir spor olan kayaktan önce yumurta veya çikolata gibi enerji veren yiyeceklerin sabah kahvaltıda tüketilmesinin faydalı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Orhun, enerjisi yüksek proteinli bir kahvaltıyla güne başlanın önemli olduğunu ifade etti.
Yoğun yapılan kahvaltının kayak sırasında zorlanmalara yol açabileceğini de sözlerine ekleyen Prof. Dr. Haldun Orhun, "“Ufak bir sırt çantası içerisinde su ve şekerli gıdaların olması önemlidir. Mutlaka cep telefonlarının iyi şarjda olması, bir paket kibrit veya çakmakla beraber bekçi düdüğünün de çanta içerisinde olması uygun olur. Kayak pistleri dışında kayak yapmak riskleri de beraberinde getireceği için pist dışına çıkılmamasına özen gösterilmelidir.Ufak bir sırt çantası içerisinde su ve şekerli gıdaların olması önemlidir. Mutlaka cep telefonlarının iyi şarjda olması, bir paket kibrit veya çakmakla beraber bekçi düdüğünün de çanta içerisinde olması uygun olur. Kayak pistleri dışında kayak yapmak riskleri de beraberinde getireceği için pist dışına çıkılmamasına özen gösterilmelidir" dedi.
KASK KULLANIMINA ÖZEN GÖSTERİN
Kişilerin kendi ekipmanlarıyla kaymaya özen göstermelerini belirten Orhun, kask kullanımını ihmal etmemek gerektiğine dikkat çekti. "Düşmelere karşı kafa travmalarından korunmak için mutlaka kask kullanılmalıdır" diyen Orhun, dikkat edilmesi gerekilenleri şöyle sıraladı:
"Kahvaltıdan sonra 15 dakikalık egzersizlerle vücut kayağa hazırlanmalıdır. Kayak sporu sabahında çok sıcak duş alınmamalıdır.Sürekli yapılan bir spor olmadığı için kayağa başlamadan kayak öğretmeninden kayma teknikleri üzerine ders alınmalıdır. Profesyonel kayakçılar gibi bantların veya hızlanarak tepelerin üzerinden atlamak ciddi sakatlanmalara yol açabilir. Bu tür hareketlerden uzak durmak gerekir.Kayak sırasında alkol almak kontrol kaybına neden olacağı için kesinlikle tüketilmemelidir. Kayarken amatör kayakçıların yaratacağı risklere karşı dikkatli olunmalıdır. Çevredeki kayakçılar sürekli gözlemlenmelidir.Uygun kıyafetler kullanılmazsa soğuk kaynaklı cilt yanıkları gibi cilt sorunları yaşanabilir. Kayaktan önce koruyucu krem ve gözlük kullanılmalıdır. Kayarken kulaklıkla müzik dinlemek çevre seslerin duyulmasını engellediği için kulaklıkla müzik dinlenecekse tek kulak boşta bırakılmalıdır. Acemi kayakçılar çok sık düştüğü için en çok kuyruk sokumu kırığı yaşanmaktadır. Bu tür yaralanmalara karşı koruyucu kıyafetin standartlara uygun olmasına özen gösterilmelidir. Her hangi bir sakatlanma anında ayakkabı zorlayarak çıkarılmamalıdır. Olası kırıkların daha ciddi bir hale gelmemesi için kayak ile ayakkabı arasında bağ ayrılıp yaralı sırt üstü yatırıldıktan sonra ilk yardım ekibine haber verilmelidir. "
