(Gelişmeler ve görüş eklendi.)

Gülseli KENARLI / İSTANBUL, 15 Eylül () - ABD Merkez Bankası'nın faiz artışına yaklaştığına ilişkin beklentilerle doların geçen hafta başlayan tırmanışı sürerken, Türkiye'de de faizler yükseldi. Doların güç kazanmasıyla zayıflayan altın sekiz ayın en düşük düzeyine geriledi.

ABD Merkez Bankası'nın 16 ve 17 Eylül günlerinde yapacağı faiz toplantısından, varlık alımlarının Ekim ayında sonlandırılması kararının çıkması bekleniyor. ABD Merkez Bankası, uyguladığı genişleme politikası çerçevesinde, geçen yıl sonuna kadar her ay tahvil alımlarıyla piyasaya 85 milyar dolar sürüyordu. Banka bu yıl boyunca piyasaya sürdüğü para miktarını kademeli olarak azalttı.

DÖVİZ
Küresel piyasalarda güç kazanarak, euro karşısında 1.30 düzeyinin de altına inerek, 1.2957'den işlem gören dolar, Türkiye piyasalarında da güne 1.22 liranın üzerinde başladı. Sabah saatlerinde 1.2237 liraya kadar yükselen dolar, 1.2137'ye kadar geriledi. 

Dolar karşısında zayıflayan euro, lira karşısında ise parite etkisiyle 2.87 liranın da üzerine çıkarak, 2.9 liraya dayandı. Ancak euro daha sonra 2.86 liraya kadar geriledi. Sabah saatlerinde dolar ve eurodaki yükselişe paralel olarak, yarı yarıya iki para biriminden oluşan döviz sepetinin değeri de 2.54'ü geçerek 2.55'e yaklaşmıştı. Ancak sepet kur tekrar 2.54 seviyesine çekildi.

BORSA
Borsa İstanbul'da hisse senetleri de yeni haftaya kayıpla başladı. Borsa İstanbul Endeksi, ilk işlemlerde yüzde 0.17 düşüşle 77 bin 685 puana gerilemişti. Borsa öğle saatlerin toparlanarak, yüzde 0.21 artışla 77,987 puanda yükselerek 78 bin puan seviyesine dayandı.

FAİZ
Liranın döviz piyasalarında değer kaybı, Türkiye'de Merkez Bankası'nın faiz indirim alanını daralttığı öngörüsüyle tahvil-bono piyasasında da faizlerin artmasına yol açtı. Piyasada 24 Temmuz 2024 itfalı 10 yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 9.17 düzeyinden yüzde 9.30'a kadar çıktı. İki yıllık gösterge olan 13 Temmuz 2016 itfalı tahvilin bileşik faizi ise yüzde 9.05 düzeyinden yüzde 9.23'e yükseldi.

PETROL - ALTIN
ABD'de faiz artışıyla küresel ekonomide yavaşlama olacağı öngörüleriyle, jeopolitik gerginliklere karşın petrol fiyatlarındaki düşüş hafta başında da sürdü. Brent ham petrolünün varil fiyatı, talepte zayıflama olasılığına karşılık küresel arzın artmasının da etkisiyle 97 doların altına gerileyerek iki yıldan uzun sürenin en düşük düzeyine geriledi.
ABD'den faiz artışı gelebileceği endişeleri en çok altın fiyatlarını etkiledi. Sarı madenin onsu 1,225 dolara kadar gerileyerek, dokuz ayın en düşüğüne indi. İç piyasada ise dolar ve eurodaki kayıplarla altın onsu yükselişe geçerek 1,235 dolara yükseldi.

"PİYASALARDAKİ HAREKETLİLİK VE ENDİŞE ÇOK ABARTILI"

Piyasalardaki gelişmeleri 'ya değerlendiren Global Menkul Strateji Müdürü Gökhan Uskuay, Amerkan Merkez Bankası'nın  (FED) içinde yoğun tartışmalar olduğunu belirterek, "Ağustos ayı toplantısında değişik fikirler ortaya atıldı. Toplantı notları arasında faize dair,  faizin uzun süre düşük kalacağına dair bir ibare de söz konusuydu. Çarşamba günü yapılacak açıklamada faizin düşük kalacağı ibaresi kalkarsa FED faiz artırımı yapcak demektir" dedi.

Uskuay, bu ibarenin kalkmasıyla, sürenin 6 aya çekileceği ve dolayısıyla faiz artırımının Nisan ayından gerçekleşeceğine ilişkin beklenti olduğuna dikkat çekerek, "Piyasalar bu risk bekliyor. FED'in metninden çıkacak açıklamalar ve içerideki tartışmalar nedeniyle bunlar normal. Piyasalar dolar talep ederek riske girmek istemiyorlar, sanki bu riski almak istemiyor ama biliyorlar gibi" dedi ve ekledi:

"Piyasalardaki hareketliliği ve endişeyi çok abartılı buluyorum. Önümüzde bir Japonya örneği var. Japonya enflasyon hedefine ulaştıktan sonra KDV'ye yüzde 8 artış yansıttı. Şimdi ise Eylül ayında sonra KDV'yi kaldırmayı düşünüyor. Avrupa Birliği henüz kurtarma paketini uygulamaya başlamadı... Bunlardan dolayı ABD'nin önünü görmeden bu adımı atması yanlış olur. Olaylar böyleyken FED'in böyle bir şey yapması mümkün görünmüyor. ABD ekonomisinde de pozitif gelişmeler yok. Böyle bir riks alacaklarını tahmin etmiyorum. Faiz kararının FED'in Aralık ayında gerçekleştireceği toplantıda değişeceğini düşünüyorum. Aralık ayında faizin düşük kalacağı ibaresi kaldırılırsa piyasaların beklentisi olan Haizran ayında faiz artırımı gerçekleşecektir." 

(FOTOĞRAFLI)