ÇİN'in 65'inci Ulusal Günü’nü kutlamalarında binlerce kişi Hong Kong’un merkezinde hükümeti protesto gösterilerine katıldı.
Protestocular, Çin hükümetinin 2017 yılındaki Hong Kong başkanlık seçimlerde aday belirlenmesine ilişkin düzenlemeleri çekmesini istiyor. Mevcut düzenlemelere göre, Hong Kong 2017 başkanlık seçilmelerine yalnızca Pekin tarafından onaylanmış adaylar katılabilecek. Sokaklara dökülen binlerce eylemci başkanlık seçimlerine getirilen bu kısıtlamanın çekilmesini istedi. Protestocu bir öğrenci lideri, mevcut Hong Kong Başkanı Leung'un Perşembe’ye kadar istifa etmemesi durumunda hükümet binalarını işgal edeceklerini açıkladı.
Hong Kong Öğrenci Federasyonu, Leung’un hafta sonu polislere göstericilere göz yaşartıcı gaz ile müdahale emre emri vermesinin ardından artık diyalog yollarının tıkandığını ilan etti. Bir öğrenci liderleri de, Çin merkezi hükümet yetkilisi ile konuşma fırsatını değerlendireceklerini fakat istifa çağrılarını reddeden başkan Leung ile görüşmeyi reddettiklerini bildirdi.
HONG KONG’UN ÇİN İLE İLİŞKİSİ
Eski bir İngiliz kolonisi olan Hong Kong, Çin ve İngiltere arasında 1984 yılında yapılan anlaşma sonrasında, 1997 yılında Çin'e teslim edildi. Anlaşma ile Çin, şehrin 50 yıl boyunca dış ve savunma işleri hariç, yüksek düzeyde özerkliğe sahip olacağı "Bir ülke, iki sistem" ilkesi kapsamında Hong Kong’u yönetmeyi kabul etti. Anlaşma sonucunda, Hong Kong, toplanma özgürlüğü ve ifade özgürlüğü dâhil olmak üzere kendi hakları ve hukuk sistemine sahip oldu.
Şehrin başkanı, şu anda 1200 üyeli seçim komitesi tarafından seçiliyor. Fakat temsilcilerin çoğu Pekin yanlısı olarak görülüyor. Hong Kong'un mini anayasasına göre, nihai amaç şehir başkanının genel oy hakkı ile seçilmesi.
PROTESTOLARIN SEBEBİ
Çin Hükümeti, 2017 itibariyle Hong Kong başkanı için doğrudan seçim sözü verdi. Fakat Ağustos 2014’te, Çin'in en üst düzey yasama komitesi, seçmenlerin sadece iki ya da üç adayın yer aldığı bir komite tarafından belirlendiği listeden seçim yapması kararını aldı. Bu komitenin de, Hong Kong'un büyük ölçüde Pekin yanlısı seçim komitesi tarafından kurulacağı iddia ediliyor. Aktivistler, Çin’in komiteyi onaylamadığı adayları dışarıda bırakmak için kullanacağına inanıyor. 26 Eylül gecesinde protestoların şiddetlenmesinin ardından 80 bin insanın sokaklara döküldüğü söylenirken, sayılar hakkında bağımsız bilgilere ulaşmak mümkün olamıyor.
"Merkezi İşgal Et" hareketine lderlik eden akademisyen Benny Tai, siyasi reformlar üzerine 20-29 Haziran tarihleri arasında resmi olmayan bir referandum düzenledi. Seçmenlere 2017 seçimleri için, seçmenlere istedikleri kişiyi aday göstermelerine izin veren üç önerge sunuldu. Oylamadan kısa bir süre sonra, gözlemcilerin son yılların en büyük demokrasi yanlısı mitingi olarak yorumladıkları protestolara on binlerce insan katıldı.
ÇİN YÖNETİMİ’NİN TEPKİSİ
Çin hükümeti ise seçim adaylığıyla ilgili kararını savundu. Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi Genel Sekreter Yardımcısı Li Fei, açık bir şekilde aday göstermenin "kaotik bir toplum" yaratacağını belirtti. Çin hükümeti, protestoları kınarken, gayri resmi referandumu da "maskaralık" olarak nitelendirdi. Haziran 2014’te Çin hükümeti bazılarının "bir ülke, iki sistem" modeli hakkında "karışık ve yanlı" bir anlayışı olduğunu açıklamıştı. Çin hükümeti, Hong Kong’un yüksek düzeyde özerkliğe sahip olduğunu, bunun 'Tam özerklik' olmadığını ve Çin’in hala "kapsamlı yargı yetkisine" sahip olduğunu vurguladı.