Ani kardiyak ölüm nedir?
Daha önceye ait ölümcül bir hastalığı olmayan birinde, beklenmedik bir şekilde ve şikayetlerin başlamasıyla kısa süre içinde (genellikle 1-2 saat içinde) oluşan ölüme, ani kardiyak ölüm denilmektedir. Sıklıkla uzun süreli ventrikül taşikardi ya da ventrikül fibrilasyonu denilen öldürücü ritim bozukluklarının oluşmasıyla ortaya çıkar. Ölüm 1-2 saat içinde, hele dakikalar içinde oluşuyorsa, büyük bir olasılıkla (yüzde 90-95) aritmiye bağlıdır. Saatler içinde oluşan ani ölümler ise pompa yetersizliği ile sonuçlanan yaygın kalp kası hasarı ve kasılma kusurunun bir sonucudur. Çoğunlukla sol ana koroner ani tıkanmalarına bağlıdır.
Ani kardiyak ölüm riskini artıran unsurlar nelerdir?
Koroner kalp hastalıkları, kardiyomiyopatiler, kalp kapak hastalıkları, miyokarditler, doğumsal kalp hastalıkları, primer ritim bozuklukları gibi bazı kalp hastalıkları ani kardiyak ölüm riskini artırmaktadır. Bunun yanı sıra bazı ilaçlar ve toksik maddeler de bu unsurlar arasında yer alır.
Ani kardiyak ölüm öncesi ne gibi belirtiler ortaya çıkar?
Sık görülen şikayetler; çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi, baş dönmesi, göz kararması ve fenalık hissidir. Bazen de hiç bir şikayet olmadan yere yığılma biçiminde seyreder. O güne kadar bazı belirtiler verebilir ya da hiçbir belirti vermeksizin ilk olay ölümle de sonuçlanabilir.
Ani kardiyak ölümde yaşın ve cinsiyetin önemi var mı? Her yaşta görülebilir. Elbette ilerleyen yaşlarda bazı hastalıkların sıklığı arttığı ve patoloji giderek ilerlediği için, bu hasta gruplarında ani kardiyak ölüm ilerleyen yaşlarda daha sıktır (koroner arter hastalığı gibi). Doğumsal kalp hastalıklarında ya da primer ritim bozukluğuna bağlı olarak ani kardiyak ölüm hemen her yaşta, özellikle gençlerde sıktır. Ani kardiyak ölümlerin yüzde 19’u, 1 ila 15 yaş arası çocuklarda görülür. Genel sıklığı erişkinlerle kıyaslandığında oldukça düşüktür.
Erkeklerde ani kardiyak ölüm kadınlara oranla 3 - 4 kat daha sıktır. Hatta bu oran 45-60 yaş arasında 7 kata kadar çıkar.
Risk faktörleri nelerdir?
Ani kardiyak ölümlerin yüzde 70’inde altta yatan neden, koroner arter hastalığıdır. Bu hastalığın risk faktörleri olan hipertansiyon, diyabet, sigara, aile anamnezi, obezite, sedanter yaşam aynı zamanda ani kardiyak ölümler için de geçerlidir. Ani ölüm riskini azaltmak için tüm bu risk faktörlerinin kontrolünden geçmek gereklidir. Konjenital kalp hastalıkları, tanısı konulduğunda çoğunlukla cerrahi ya da ilaçlarla tedavi edilebilen hastalıklardır.
Primer ritim bozuklukları ise seyrek ancak geniş bir yelpaze gösteren hastalıklar grubudur. Bu hastalıklarda genellikle EKG, holter takipleri ile tanı konulur ve tedavi planlanır.
Hangi hastalara ne tür uygulamalar yapılabilir?
Ailesinde ani kardiyak ölüm olanlar, hemen iyi bir kardiyoloji merkezine başvurmalıdırlar. Genel olarak tüm ailenin taranarak incelenmesi ideal yoldur. Yaptıkları iş nedeniyle büyük sorumluluk taşıyan pilotlar, emniyet görevlileri, tren ve otobüs şoförleri ve tabii ki sporcular üstünkörü bir muayene değil, iyi bir kardiyolojik değerlendirmeden geçirilmelidirler.
